پمپ وکیوم یا پمپ خلاء به دستگاهی اطلاق می گردد که بتواند گاز یا مایع را از یک سطح یا حجم مشخصی خالی کند به صورتی که فشار آن حجم یا سطح از فشار محیط کمتر شود.
به سرعت تخلیه گاز یا مایع که در واحد ساعت انجام می گیرد حجم وکیوم میگویند و با علامت m³/h نشان داده می شود که توان پمپ های وکیوم را از همین میزان مکش و قدرت تخلیه نهایی دستگاه می سنجند.
در قدیم واژه خلاء اصولاً هیچ معنا و مفهومی نداشت اما امروزه یکی از کاربردی ترین عوامل در صنایع و حتی پزشکی می باشد .
در کل برای انتقال مواد در طبیعت از قانون جاذبه استفاده می شود که با ایجاد اختلاف سطح و با کمک جاذبه مواد از سطح بالاتر به سطح پایین ترحرکت میکنند. ولی با اعمال فشار بصورت مکانیکی نیز می توان این جابجایی را ایجاد کرد . به عنوان مثال اگر شما یک بطری پر از آب داشته باشید تا حدودی می توانید بدون اینکه بطری را کج کنید به وسیله فشار به بدنه بطری مقدار مشخصی از آب درون آن را به بیرون سرریز کنید. حال از همین عمل ساده کمک گرفته شده و دستگاه مکش یا پمپاژ با توان و کاربردهای متفاوت جهت صنایع مختلف ساخته شده است.
از پمپ های فشار برای انتقال آب از چاه ، استخر ، رودخانه و ... استفاده می شود ولی پمپ های وکیوم با ایجاد فشار منفی(خلاء) که باعث مکش می شود به جابجایی مواد کمک می کند .
برای انتخاب پمپ وکیوم مناسب باید به نوع مواد ، حجم ، دانسیته مواد و ... توجه داشت.