مولد برق آبی چیست؟
مولد برق آبی ماشین مکانیکی است که به وسیله آن از آب جاری برای تولید برق استفاده می شود . به این برق تولیدی هیدروالکتریسیته نیز گفته می شود . مولد برق آبی برای اولین بار در اوایل قرن ۱۹ توسط کلود بوردین فرانسوی تولید و توسعه یافت او با الهام گرفتن از چرخ های آبی قدیمی ، اولین مولد برق آبی را ساخت . او با اضافه کردن یک روتور به چرخ های آبی توانست هم اندازه را کوچک کند هم توان و قدرت مکانیکی بیشتری به دست بیاورد . در ابتدای قرن ۲۱ توربین های آبی بیش از ۱۹ درصد (۷۱۵ هزار مگاوات) برق تولیدی جهان را تامین می‌کردند . همچنین این نوع مولد بیش از ۶۵ درصد انرژی های تولیدی تجدید پذیر را شامل می شدند . پیش بینی می شود تا سال ۲۰۲۵ ، پنج درصد به این آمار اضافه شود .
مزایا استفاده از مولد برق آبی
در واقع این نوع انرژی از نظر اقتصادی بسیار مقرون به صرفه است زیرا در تولید آن سوخت های فسیلی نظیر نفت و زغال سنگ نقشی ندارند ، بنابراین هزینه تولید از نوسانات بازار سوخت‌های فسیلی در امان است . از دیگر دلایل اقتصادی می توان به تعداد پرسنل کم برای تعمیر و نگهداری مولد و همچنین عمر بالای آن اشاره کرد . به طوری که عمر بعضی از نیروگاه‌های برق آبی به بیش از ۱۰۰ سال می‌رسد در صورتیکه نیروگاه های گرمایی عمر بسیار کمتری دارند . یکی دیگر از دلایل محبوبیتش ، مفید بودن آن برای محیط زیست است . مولد برق آبی احتیاج به سوخت ندارد بنابراین دی اکسید کربن تولید نمی کند به همین دلیل از انتشار گازهای گلخانه‌ای جلوگیری می کند . ( البته در بعضی موارد نیاز به محیط زیست صدمه می زنند که در ادامه به آن می پردازیم )
معایب مولد برق آبی
احداث سد برای تولید برق در بعضی موارد باعث جابجایی جمعیت میشود . به این صورت که با بالا آمدن سطح آب ممکن است مناطقی که از نظر جغرافیایی برای مردم مهم است (مانند اماکن مذهبی) و یا حتی محل سکونت آنها به زیر آب برود که در زمان احداث تعدادی از سد ها ، جابجای جمعیت به مشکل غیر قابل حل تبدیل شده است.
شکسته شدن سد نیز یکی دیگر از معایب این انرژی است هرچند این حادثه به ندرت اتفاق می افتد اما نباید آن را دست کم گرفت زیرا در صورت وقوع ، صدمات جبران ناپذیری به بار می آورد . برای مثال شکسته شدن یک سد در جنوب چین باعث کشته و زخمی شدن بیش از ۲۵۰ هزار نفر و بی خانمان شدن هفتصد هزار نفر شد . از دلایل شکسته شدن سد می توان به انتخاب نامناسب محل احداث سد ، استفاده از مواد اولیه نامرغوب ، مهندسی ضعیف و هدف قرار گرفتن در زمان جنگ اشاره کرد.
احداث سد می تواند در مواردی به محیط زیست صدمه بزند . این صدمه به دلیل برهم زدن اکوسیستم منطقه به وجود می آید برای مثال در آمریکای شمالی با وجود قرار دادن مسیر حرکت درصد برای ماهی های قزل آلا ، تعداد ماهی ها بسیار کاهش پیدا کرد ، زیره برای تخم گذاری نتوانست خود را به بالای رودخانه برساند . همچنین موجودات آبزی در حین حرکت خود از رودخانه به دریا در بین توربین ها از بین می روند . برای حل این مشکل هم در فصل مهاجرت از انتقال ماهی ها با قایق و قفل کردن حرکت توربین ها استفاده کردند ، ولی با این وجود نیز در محل احداث سد تعداد موجودات آبزی به طور چشمگیری کاهش پیدا می کند . به این خاطر در آمریکای شمالی و بعضی از کشورهای اروپایی احداث سد در مسیر حرکت ماهی ها ممنوع است.